قرینه مرکزی
دو نقطه و در صفحه مفروض هستند.
نقطه را به نقطه وصل کرده و بهاندازه امتداد میدهیم.
در اینصورت نقطه ای بهدست میآید بهنام .
- نقطه را قرینه نقطه نسبت به نقطه گویند.
- نقطه را قرینه نقطه نسبت به نقطه گویند.
- نقطه را مرکز تقارن گویند.
- این تقارن را تقارن مرکزی گویند.
قرینه محوری
خط و نقطه را در خارج آن در صفحه در نظر میگیریم:
- نقاط و را قرینه یکدیگر نسبت به خط گویند.
- خط را محور تقارن گویند.
- این تقارن را تقارن محوری گویند.
تقارن نسبت به محورها
قضیه
قرینه نقطه نسبت به محور ها، نقطه است.
اثبات
برای بهدست آوردن قرینه نقطه نسبت به محور ها، از این نقطه عمود را بر محور ها فرود آورده و را به اندازه خود امتداد میدهیم تا نقطه بهدست آید.
در اینصورت نقطه را قرینه نسبت به محور ها، نامیده و محور را محور تقارن مینامیم.
نکته
1- محور ها را محور تقارن یک منحنی گویند، اگر قرینه هر نقطه منحنی نسبت به محور ها روی خود منحنی باشد، در این حالت اگر را به تبدیل کنیم، منحنی تغییر نمیکند.
2- برای بهدست آوردن قرینه یک منحنی نسبت به محور ها کافی است در معادله منحنی را به تبدیل کنیم.
3- محور تقارن منحنی به معادله زیر محور ها میباشد.
طرفین را بهتوان دو میرسانیم:
در این معادله اگر را به تبدیل کنیم، معادله تغییر نمیکند پس محور تقارن منحنی، محور ها میباشد.
4- دو منحنی نسبت به محور ها متقارنند.
تمرین
مختصات قرینه نقطه را نسبت به محور ها را بیابید.
کافی است را به تبدیل کنیم یعنی
تمرین
اگر نقاط نسبت به محور ها قرینه باشند، و را بیابید.
تمرین
محور تقارن منحنی به معادله را بهدست آورید.
اگر را به تبدیل کنیم، معادله تغییر نمیکند، بنابراین محور تقارن منحنی، محور ها است.
محور تقارن منحنی به معادله را بهدست آورید.
اگر را به تبدیل کنیم، معادله تغییر نمیکند، بنابراین محور تقارن منحنی، محور ها است.
تمرین
در معادلات زیر اگر محور تقارن منحنی، محور ها باشد، را بهدست آورید.
اگر را به تبدیل کنیم، معادله تغییر نمیکند:
دو معادله زیر بایستی هم ارز باشند:
به ازای محور ها، محور تقارن منحنی است.
تمرین
نقطهای روی محور ها بیابید که مجموع فواصل آن نقطه از نقاط مینیمم باشد.
قرینه نقطه را نسبت به محور ها را بهدست آورده و آن را نقطه مینامیم.
نقطه را به وصل نموده تا محور ها را در نقطه قطع نماید.
نقطه جواب مساله است، زیرا اگر نقطه دیگری مانند روی محور ها در نظر بگیریم، نشان خواهیم داد که:
چون نقاط و روی عمود منصف میباشند:
هر نقطه روی عمود منصف یک پاره خط، فاصلهاش از دو سر آن پاره خط به یک اندازه میباشد.
در مثلث داریم:
برای بهدست آوردن نقطه معادله خط را مینویسیم:
بنابراین نقطه مورد نظر میباشد.
تمرین
نقطهای روی محور ها بیابید که مجموع فواصل آن نقطه از نقاط مینیمم باشد.
چون دو نقطه و در طرفین محور ها قرار دارند، جواب مساله نقطه برخورد با محور ها است یعنی نقطه .
بنابراین نقطه مورد نظر میباشد.